Η Υψιπύλη ήταν βασίλισσα της Λήμνου σε χρόνο μυθικό. Η ζωή της συνδέθηκε με ένα από τα πιο συγκλονιστικά γεγονότα των μητριαρχικών χρόνων.
Ο μύθος λέει, ότι οι γυναίκες του νησιού φανέρωσαν στον Ήφαιστο τις απιστίες της Αφροδίτης και αυτή για να τις εκδικηθεί, τις έκανε ανυπόφορα δύσοσμες! Μην αντέχοντας τη μυρωδιά τους, οι Λημνιοί στράφηκαν σε αγκαλιές κοριτσιών από τη Θράκη, αλλά το πλήρωσαν ακριβά. Οι Λημνιές, έσφαξαν σε μια νύχτα όλους τους άνδρες του νησιού.
Η Υψιπύλη εναντιώθηκε στην πράξη αυτή της τρέλας και έσωσε τον πατέρα της, τον βασιλιά Θόα. Χρόνια αργότερα οι Αργοναύτες, ταξιδεύοντας προς Κολχίδα, έκαναν στάση στη Λήμνο και ζευγάρωσαν με τις γυναίκες του νησιού. Τότε, μεταξύ της Υψιπύλης και του Ιάσονα γεννήθηκε ένας μεγάλος έρωτας.
Η ζωή της Υψιπύλης απασχόλησε τον Ευρυπίδη και τον Αισχύλο, οι οποίοι έγραψαν τις ομώνυμες τραγωδίες.
Σήμερα η Υψιπύλη είναι πλατεία της Μύρινας, τίτλος βιβλίου της Λημνιάς συγγραφέως Μαρίας Λαμπαδαρίδου – Πόθου, αλλά και γυναικείο όνομα στο νησί.