Τουριστικός Οδηγός Λήμνου

Μούδρος

Ο κόλπος του Μούδρου αποτελεί έναν από τους ασφαλέστερους φυσικούς όρμους στη Μεσόγειο και εξαιτίας της θέσης του πρωταγωνίστησε σε σημαντικές ιστορικές στιγμές.

Το 1912, κατά τους βαλκανικούς πολέμους, ο ναύαρχος Κουντουριώτης κατέστησε το Μούδρο ορμητήριο του στόλου του.

Τρία χρόνια αργότερα, κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μούδρος αποτέλεσε βάση και σταθμό ανεφοδιασμού των Συμμαχικών Δυνάμεων για την εκστρατεία της Καλλίπολης του 1915. Αγκυροβόλησαν τότε στον κόλπο ως και 500 πλοία και φιλοξενήθηκαν στην περιοχή ως και 30.000 στρατιώτες.

Το 1918 ο Μούδρος ξαναέρχεται στο προσκήνιο, αφού εδώ υπογράφεται η περίφημη «Συνθήκη του Μούδρου», συμφωνία ανακωχής μεταξύ των Συμμαχικών Δυνάμεων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Από σκηνικό σημαντικών ιστορικών στιγμών, ο Μούδρος μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, γίνεται τόπος εξορίας των αριστερών. 

Σήμερα, στο Μούδρο θα απολαύσετε μία βόλτα στο γραφικό λιμάνι με τις ψαροταβέρνες, θα περιδιαβείτε το υπέροχο πέτρινο σχολείο και θα φτάσετε έως το Συμμαχικό Νεκροταφείο, για μία «κατάδυση» στην Ιστορία.

Με αφετηρία το Μούδρο θα εξερευνήσετε και ...την προϊστορία του νησιού! Μερικές εκατοντάδες μέτρα από το κέντρο του οικισμού βρίσκεται μία μικρή νησίδα, το Κουκονήσι, το οποίο ενώνεται με τη στεριά με μία στενή λωρίδα γης. Στο Κουκονήσι, βρίσκεται σε εξέλιξη αρχαιολογική ανασκαφή, από τον Λημνιό αρχαιολόγο Χρήστο Μπουλώτη. Στην κορυφή του νησιού έχει εντοπιστεί ένας σημαντικός προϊστορικός οικισμός με μακραίωνη, συνεχή κατοίκηση από την πρώιμη ως την ύστερη Χαλκοκρατία.

Τέλος, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τους δύο εντυπωσιακούς ναούς του οικισμού. Την εκκλησία των Ταξιαρχών, του 1835, της οποίας το ξύλινο τέμπλο  λέγεται ότι είναι αντίγραφο τέμπλου ναού της Σμύρνης, και το μνημειακό ενοριακό ναό της Ευαγγελίστριας, του 1903. Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική, με πύργους στο καμπαναριό και ο περίτεχνος επιτάφιος του, είναι δώρο του ναυάρχου Κουντουριώτη.

Ρουσσοπούλι

Βρίσκεται ανατολικά του Μούδρου, πολύ κοντά στον υγρότοπο της Χορταρόλιμνης. Το χωριό οφείλει το όνομά του στο βυζαντινό γαιοκτήμονα Ρωσόπουλο ή Ρουσσόπουλο. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν χτισμένο αρχικά βορειοανατολικά του σημερινού, κοντά στη θάλασσα, αλλά οι κάτοικοι το εγκατέλειψαν για να προφυλαχθούν από τους πειρατές. Σήμερα, το γραφικό χωριουδάκι, με τις μουριές, τα κυπαρίσσια και τα βαθύσκιωτα πλατάνια, είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σ’ ένα χαμηλό λόφο και διατηρεί αρκετά δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Επισκεφθείτε το πετρόκτιστο σχολείο και το ναό του Αγίου Δημητρίου με το πέτρινο καμπαναριό. Πολύ κοντά στο χωριό η γεωλογία εντυπωσιάζει τον ταξιδιώτη. Πετρώματα σε εντυπωσιακούς χρωματισμούς δημιουργούν ενδιαφέροντα εικαστικά παιχνίδια.

Καμίνια

Η λιθόστρωτη πλατεία, η Παλιά Βρύση με την εντοιχισμένη τουρκική επιγραφή, ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως, η προτομή του ιστορικού της Λήμνου Αργύριου Μοσχίδη, οι λαξευτοί πελασγικοί τάφοι και μία επιτύμβια στήλη με μυθιστορηματική ιστορία. Όλα αυτά σ’ ένα μικρό χωριό, δίπλα στο διάσημο αρχαιολογικό χώρο της Πολιόχνης, στα Καμίνια.  

Τα καμίνια που χρησιμοποιήσουν οι αγγειοπλάστες του χωριού για να ψήνουν τα πήλινα αγγεία τους, αλλά και οι μεταλλουργοί για να λιώνουν τα μέταλλα τους, έδωσαν το όνομα στο χωριό.   

Διάσημο στους αρχαιολόγους όλου του κόσμου, από μία επιτύμβια στήλη που εντοπίστηκε το 1885 στα χαλάσματα της εκκλησίας του Αγίου Αλεξάνδρου. Η στήλη απεικονίζει το προφίλ ενός πολεμιστή που κρατά σφικτά στην παλάμη του το δόρυ και την ασπίδα του, ενώ γύρω από τον πολεμιστή υπάρχουν δυο επιγραφές. Η στήλη των Καμινίων χρονολογείται στον 6π.Χ. αιώνα και, μετά από μία μυθιστορηματική περιπέτεια, σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Η στήλη αποτέλεσε την αφορμή να στρέψουν οι αρχαιολόγοι το βλέμμα τους στην περιοχή και να εντοπιστεί τελικά η Πολιόχνη. Ειδικά στην δεύτερη ανασκαφική φάση της Πολιόχνης, που ξεκίνησε μετά το 1951, τα Καμίνια γνωρίζουν μεγάλες δόξες. Όλη η αρχαιολογική αποστολή έμενε στο χωρίο και το παλιό σχολείο που βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας, χρησιμοποιούνταν ως εργαστήριο, όπου συγκεντρώνονται, πλένονται και καταγράφονται τα ευρήματα. 

Μετά την περιήγηση σας στο χωριό και την ιστορία του, θα καθίσετε στην ταβέρνα της πλατείας, που λειτουργεί όλο το χρόνο, και θα απολαύσετε ντόπια κρέατα, εκλεκτούς μεζέδες, λημνιά φάβα και ζαρζαβατικά από το περιβόλι του ιδιοκτήτη. Αν βρεθείτε στα Καμίνια δεκαπενταύγουστο, οι ντόπιοι στήνουν τρικούβερτο γλέντι, που δεν πρέπει να χάσετε.

Αγιά Σοφιά

Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού και μαζί με τη Φυσίνη και τη Σκανδάλη αποτελούν τα Χωριά της Σκάλας. Ονομάζονται έτσι από το ομώνυμο μεσαιωνικό οχυρό που βρίσκεται δίπλα τους, και οι κάτοικοί τους αποκαλούνταν Σκαλιώτες. Από τη Σκάλα, σημαντικό λιμάνι του μεσαίωνα, σήμερα μπορείτε να δείτε τα ερείπια του κάστρου και δύο πύργων του.

Η Αγιά Σοφιά μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση στα τέλη του 18ου αιώνα για να προστατευθεί από τους πειρατές και πήρε το όνομα της από την ομώνυμη εκκλησία, που σήμερα στέκει κατάλευκη, περιτριγυρισμένη από πεύκα, μ’ ένα εντυπωσιακό καμπαναριό. Είναι από τα μικρότερα χωριά του νησιού, γραφικό, με όμορφα πετρόκτιστα σπίτια και πολύ πράσινο. Στην είσοδο του θα συναντήσετε ένα μπακάλικο, πρώην καφενεδάκι, που σήμερα λειτουργεί σαν λακαριό και οι κάτοικοι των γύρω χωριών αποστάζουν εδώ το ρακί τους. Η γύρω περιοχή είναι κατάφυτη με αμπελώνες και θυμάρια και παράγει εξαιρετικό μέλι.

Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκεται ο λόφος Παραδείσι με το ξωκλήσι της Πάνω Παναγιάς να δεσπόζει στην κορυφή του. Εντυπωσιακή η θέα από αυτό σημείο, μπορεί κανείς να αγναντέψει όλη την ανατολική Λήμνο, έως το ακρωτήρι της Πλάκας.

Από την Αγιά Σοφιά θα περάσετε πηγαίνοντας στην παραλία του Παρθενόμυτου, μια από τις ομορφότερες και μεγαλύτερες παραλίες του νησιού.

Σκανδάλη

Ηρεμία, γαλήνη, φύση. Ο χρόνος στη Σκανδάλη κυλά πιο αργά. Χτισμένη στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού σε μία μικρή εύφορη πεδιάδα με άφθονα νερά, η Σκανδάλη ζει στους δικούς της ρυθμούς.

Η περιοχή έχει εξαιρετικό κλίμα και εγκαταστάθηκε εδώ το ιππικό των συμμάχων κατά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Ακόμα σώζονται οι τεράστιες στέρνες που φτιάχτηκαν από τους στρατιώτες για την αποθήκευση νερού. Πλήθος αρωματικών φυτών ανθούν στην περιοχή, όπου παράγεται εξαιρετικό μέλι.

Στο χωριό υπάρχουν τέσσερις ναοί με πολιούχο τον Άγιο Νικόλαο, τον οποίο και αγιογράφησε ο Ίμβριος Ευστράτιος Χαϊμαντές, στο τέλος του 19ου αιώνα.  

Οι πρόσφατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στη γειτονική παραλία Λουρί

κάνουν λόγο για τα απομεινάρια του παλαιότερου έως τώρα ανθρώπινου οικισμού στο Αιγαίο.

Τα πρώτα στοιχεία της ανασκαφής, δείχνουν μια εγκατάσταση κυνηγών, τροφοσυλλεκτών και ψαράδων του 12.000 π.Χ., τα οποία σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ανατρέπουν τα μέχρι τώρα στοιχεία για την ανθρώπινη παρουσία στον χώρο του Αιγαίου.

Η απομονωμένη σήμερα Σκανδάλη, μάλλον ήταν κομβικό σημείο στο παρελθόν!

Σύμφωνα με την παράδοση, το χωριό χτίστηκε από τον ηγούμενο διπλανού μοναστηριού, που ονομαζόταν Σκανδάλιος. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το όνομα του οικισμού προήλθε από κάποιον ξένο που κατάφερε με σκανδαλώδη τρόπο και ραδιουργίες, να αναδειχθεί άρχων του τόπου και οι κάτοικοι τον αποκαλούσαν Σκανδάλη. Η αρχική θέση του χωριού ήταν χίλια μέτρα δυτικότερα, στη θέση Δρυ, όπου σήμερα εντοπίζονται ερείπια και το εκκλησάκι του Αγ. Κωνσταντίνου. Όταν κάποιος σεισμός κατάστρεψε το παλιό χωριό, ο Σκανδάλης πρωτοστάτησε στη μεταφορά του στη σημερινή θέση κι έτσι στο νέο χωριό δόθηκε το όνομά του.

Φυσίνη

Ένα μικρό χωριό με ελάχιστους κατοίκους, γεμάτο καταπράσινες μουριές στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού. Η Φισίνη, οφείλει το όνομά της στους ισχυρούς ανέμους που πνέουν στην περιοχή. Σιφουνίζει, δηλαδή φυσά σαν σίφουνας.

Ένα σχεδόν χιλιόμετρο από τον οικισμό, προς τα ανατολικά παράλια, υπήρχε ο μεσαιωνικός οικισμός Σκάλα. Σήμερα μπορείτε να δείτε τα ερείπια του κάστρου και δύο πύργων του. 

Περνώντας από τη Φυσίνη, μπορείτε ακόμη να κατευθυνθείτε στο γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Σώζοντα, στενά συνδεδεμένο με την παράδοση του νησιού. Οι θαλάσσιοι δρόμου των Λημνιών ναυτικών για την Αλεξάνδρεια, την Πόλη ή την Σμύρνη, περνούσαν από αυτό το σημείο και οι ναυτικοί έπαιρναν δύναμη βλέποντας το εκκλησάκι του Αγίου. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα καθιερώθηκε να τιμάται ο Άγιος Σώζων ως πολιούχος της Λήμνου. Στις 7 Σεπτεμβρίου το εκκλησάκι γιορτάζει και γίνεται ωραίο πανηγύρι σ’ αυτή την ειδυλλιακή γωνιά του νησιού. 

Τέλος, με λίγο περπάτημα ή με 4Χ4 από τη Φυσίνη μπορείτε να φτάσετε στην,άγνωστη στους πολλούς, παραλία του Αγίου Μάρνου. Αριστερά και δεξιά της υπάρχουν δεκάδες τζιτζιφιές και πάνω στο λόφο της απλώνεται μια σειρά από ανεμόμυλους.