Τοπικά Προϊόντα

Τα κορυφαία προϊόντα γαστρονομίας της Λήμνου σάς συστήνονται ένα - ένα. Για να ξέρετε τι πρέπει να δοκιμάσετε οπωσδήποτε κατά την παραμονή σας στο νησί και τι να αναζητήσετε στους πάγκους και στα ράφια των παντοπωλείων του νησιού. Γεύσεις κι αρώματα της Λήμνου να πάρετε μαζί σας στο σπίτι.

Καλαθάκι Λήμνου

Το μικρό αυτό κεφαλάκι φρέσκο λευκό τυρί άλμης είναι ένας από τους πιο δυναμικούς γαστρονομικούς πρεσβευτές του νησιού. Μια μπουκιά του θα σας ταξιδέψει στα καταπράσινα λιβάδια της Λήμνου με τα μυρωδάτα αγριόχορτα, νοστιμισμένα από την αρμύρα. Εδώ βόσκουν ελεύθερα τα πρόβατα και τα κατσίκια που δίνουν το αρωματικό τους γάλα, πρώτη ύλη για την παρασκευή ενός από τα πιο εκλεκτά τυριά της Ελλάδας.

Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.), το καλαθάκι Λήμνου παράγεται ως σήμερα με πατροπαράδοτο τρόπο από πρόβειο γάλα που δίνει και την καλύτερη ποιότητα τυριού, αλλά και μίγμα κατσικίσιου με πρόβειο γάλα σε αναλογία που δεν ξεπερνά το 30%.

Επικράτησε να λέγεται έτσι, από τα τυρβόλια, καλούπια δηλαδή σαν καλαθάκια, παλαιότερα πλεγμένα από πράσινα βούρλα ή ξύλο λυγαριάς και σήμερα πλαστικά για λόγους υγιεινής, όπου βάζει ο τυροκόμος το τυρόπηγμα για να στραγγίξει. Είναι αυτά που αφήνουν και το αποτύπωμά τους στην επιφάνεια του τυριού, δίνοντάς του τη χαρακτηριστική ανάγλυφη μορφή με τις ραβδώσεις.

Αφού βγάλει το τυρί από το τυρβόλι, ο τυροκόμος θα το αλατίσει επιφανειακά και μετά θα το βάλει σε δοχεία στην άλμη για να ωριμάσει. Η διαδικασία παρασκευής του ξεκινά γύρω στα τέλη Φεβρουαρίου, με το ανοιξιάτικο-και γι΄αυτό πιο εύγευστο-γάλα. Μικρές και μεγάλες τυροκομικές μονάδες του νησιού ακολουθούν πιστά τις παραδοσιακές τεχνικές, σε συνδυασμό με τις πλέον σύγχρονες μεθόδους παραγωγής και ποιοτικού ελέγχου.

Αποτέλεσμα, το καλαθάκι της Λήμνου παραμένει το ίδιο μυρωδάτο κι εύγευστο με εκείνα τα κεφαλάκια που έπηζαν κάποτε οι μοναχοί στα αγιορείτικα μετόχια του νησιού.

Πλούσιο και μεστό σε γεύση, θυμίζει τη φέτα αλλά είναι πιο πικάντικο και γευστικό.

Δοκιμάστε το μυρωδάτο καλαθάκι με λημνιό κριθαρένιο παξιμάδι και ντομάτα, πρώτης τάξης κολατσιό όλες τις ώρες της ημέρας. Γευτείτε το ως υλικό μέσα σε πίτες, όπως η κολοκυθόπιτα, η στρωτή τυρόπιτα και τα τυροπιτούδια.

Άριστος μεζές για το ντόπιο ρακί μαζί με σκόρδο και χλωρά κουκιά, δένει εξίσου και με τα κρεατικά σε παραδοσιακές συνταγές όπως το κασπακινό αρνί. Ιδανικά θα συνοδέψετε το καλαθάκι με λημνιό λευκό ξηρό κρασί.

Μελίχλωρο ή μελίπαστο τυρί

Τυρί που συνοψίζει στη γεύση του το Λημνιό καλοκαιράκι, καθώς φτιάχνεται παραδοσιακά τους καλοκαιρινούς μήνες. Κουβαλά ακόμη, αυτούσια τη σφραγίδα του Αιγαίου γιατί πλένεται στη θάλασσα ως μέρος της διαδικασίας παρασκευής του!

Οι τυροκόμοι επιλέγουν για την παραγωγή του μελίχλωρου το τέλος της άνοιξης, από το Μάιο και πέρα, όταν το πρόβειο γάλα είναι παχύ και ο καιρός πιο ξηρός στο νησί, με σχετικά χαμηλά τα επίπεδα υγρασίας. Οι συνθήκες αυτές είναι ευνοϊκές για να στραγγίξει το τυρί, σε σκιερό και καλά αεριζόμενο χώρο. Σε πρώτη φάση το τυρί αποκτά υφή μεταξύ χλωρού και ξηρού (μελίχλωρο). Τότε, το πλένουν στη θάλασσα και το στεγνώνουν σε καθαρό μέρος.

Όταν προχωρήσει η αφυδάτωση, το τυρί γίνεται σκληρό και τότε είναι ιδανικό για τρίψιμο στα σπιτικά ζυμαρικά της Λήμνου, όπως τα φλομάρια και οι βαλάνες. Δοκιμάστε το μελίχλωρο σε σαγανάκι, ή φάτε το απλά ,με λημνιό θυμαρίσιο μέλι και σουσάμι.

Ψωμί από μαυραγάνι

 Σκεφτείτε καλά πριν δοκιμάσετε αυτό το μοναδικής νοστιμιάς και θρεπτικής αξίας λημνιό ψωμί γιατί μετά δύσκολα θα ξαναγυρίσετε στις φραντζόλες της γειτονιάς σας!

Η Λήμνος γνωστός σιτοβολώνας από την αρχαιότητα, κατάφερε με την καλλιέργεια μία μοναδικής ποικιλίας σταριού, να παράγει και σήμερα ένα μοναδικό σιτάρι.

Το μαυραγάνι είναι παλιά ντόπια ποικιλία σιταριού, η καλλιέργεια της οποίας αναβιώνει με επιτυχία τα τελευταία χρόνια.

Για το μαυραγάνι, όλα ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’30, όταν Ιταλοί αρχαιολόγοι που πραγματοποιούσαν ανασκαφές σε δύο τοποθεσίες της Λήμνου, την Ηφαιστία και την Πολιόχνη, έφεραν μαζί τους στο νησί έναν σπόρο σιταριού από τη Σικελία που κι αυτός με τη σειρά του είχε εισαχθεί στο ιταλικό νησί, αρχές του 20ου αιώνα, από την Αφρική.

Ο αφρικάνικος και μετέπειτα σιτσιλιάνικος σπόρος θα φυτρώσει άνετα στην εύφορη λημνιακή γη αλλά με μία διαφορά: το έδαφος του αιγαιοπελαγίτικου νησιού βάφει μαύρα τα αγάνια δηλαδή τα λευκά «μουστάκια» του σιταριού, με αποτέλεσμα ο σπόρος να ονομαστεί στη Λήμνο μαυραγάνι.

Πριν από μερικά χρόνια ανακαλύφθηκε τυχαία μέσα σε πιθάρι στο Άγιο Όρος, στη μονή Καρακάλου, σπόρος από την παλιά αυτή ποικιλία που καλλιεργούσαν προπολεμικά στο νησί καθώς τα μοναστήρια στον Άθω, μέχρι και τη δεκαετία του ’70, έκαναν προμήθειες σε τρόφιμα από τα μετόχια τους στη Λήμνο. Ο σπόρος επέστρεψε στο νησί κι άρχισε σιγά - σιγά η επανακαλλιέργεια του μαυραγανιού. Πρόκειται για σκληρό σιτάρι, που δίνει αλεύρι με κίτρινο χρώμα, κατάλληλο και για σιμιγδάλι, εξαιρετικά νόστιμο για ψωμί, πίτες και ζυμαρικά. Ζυμωτό ψωμί από μαυραγάνι θα βρείτε στα τοπικά αρτοποιεία του νησιού. Αναζητήστε το οπωσδήποτε!

Παξιμάδια

Τα λημνιά παξιμάδια, σταρένια, κριθαρένια, ολικής άλεσης και επτάζυμα, φτιάχνονται με αλεύρι από διαλεχτά σιτάρια και κριθάρια που καλλιεργούνται στις εύφορες πεδιάδες της Λήμνου. Σήμερα θα τα βρείτε σε φούρνους και, τυποποιημένα σε συσκευασίες, στα παντοπωλεία του νησιού, σε μεγάλη ποικιλία από μεγέθη και γεύσεις, μεγάλα χωριάτικα και κριθαροκούλουρα ως τραγανές μπουκιές.

Παλαιότερα, το ζύμωμα των παξιμαδιών ήταν στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα της Λημνιάς νοικοκυράς, μαζί με το ψωμί της οικογένειας. Ειδικά η παρασκευή των επτάζυμων αποτελούσε καθιερωμένη ασχολία των γυναικών της Λήμνου το καλοκαίρι γιατί τότε η ζέστη βοηθούσε τη ζυμάρι να φουσκώσει καλύτερα.Πολύ αφράτα και γευστικά, τα μεγάλα αυτά παξιμάδια φτιάχνονται ακόμα στο νησί με πατροπαράδοτη συνταγή, παίρνοντας νοστιμιά από το ρεβιθόνερο που χρησιμοποιείται για το ζύμωμα του αλευριού, αρωματισμένο με κανέλα, γαρύφαλλα, δαφνόφυλλα και γλυκάνισο.

Φλομάρια

Οι παραδοσιακές χυλοπίτες της Λήμνου κερδίζουν επάξια μια θέση στο πάνθεον των ζυμαρικών, συναγωνιζόμενες στα ίσα τις ταλιατέλες και τα λινγκουίνι των εξπέρ στην pasta Ιταλών. Ζυμαρικό εξόχως γκουρμέ για το τραπέζι σας αλλά και βαθιά ριζωμένο στο γαστρονομικό DNA των Λημνιών. Ένα πιάτο φλωμάρια με λίγο τριμμένο μελίχλωρο τυρί από πάνω, ήταν ανέκαθεν η γρήγορη λύση της νοικοκυράς για ένα φτηνό και χορταστικό γεύμα αλλά και το απαραίτητο συνοδευτικό πλάι στο κρέας, τον κόκορα ή το κυνήγι στα κυριακάτικα και γιορτινά φαγητά της οικογένειας.

Γρήγορα στο μαγείρεμα αλλά απαιτητικά στην παρασκευή τους, αυτά τα ζυμαρικά ήταν πρόκληση για τη Λημνιά που έπρεπε να κόψει επιδέξια το φύλλο σε πολύ μικρά κομματάκια-σαν μισά σπίρτα-χρησιμοποιώντας ένα κοφτερό μαχαίρι, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν εδικές μηχανές κοπής ζυμαρικών.

Συγκεντρωμένες στο σπίτι καθεμιάς, συνήθως το καλοκαίρι μετά το άλεσμα του σιταριού και για να στεγνώνουν με τη ζέστη πιο σωστά τα φύλλα της ζύμης, οι χρυσοχέρες του πλάστη ζύμωναν το ντόπιο σκληρό αλεύρι με πρόβειο γάλα και χωριάτικα αβγά. Άνοιγαν φύλλο στον ξύλινο σοφρά κι έπιαναν την κουβέντα καθώς άρχιζαν το κόψιμο του φύλλου σε πολύ λεπτές λωρίδες με το μαχαίρι. Φλωμάρια τ’ αδραχτιού, τόσο κομψά δηλαδή σαν να είχαν γίνει στο αδράχτι, έλεγαν εκείνα τα ζυμαρικά που είχαν κοπεί τόσο επιδέξια από την πιο προκομμένη νοικοκυρά και φανέρωναν την αξιοσύνη της.

Σήμερα παρασκευάζονται με τα ίδια ντόπια αγνά υλικά και κυκλοφορούν συσκευασμένα σε τρεις τύπους, ψιλά, μέτρια και χοντρά ενώ θα τα βρείτε και σε διάφορες γεύσεις, όπως με ντομάτα, σπανάκι, ολικής άλεσης. Συνοδεύουν κρέατα ή τρώγονται σκέτα με τριμμένο μελίχλωρο τυρί. Θα τα δοκιμάσετε σε πολλές παραδοσιακές συνταγές του νησιού, φλωμάρια με κόκορα κοκκινιστό, αλλά και λαδερά με φρέσκια ντομάτα και μελιτζάνες, το λεγόμενο «ψευτοπετ’νό», φλωμάρια με κοκκινιστή πέρδικα, αγριοκούνελο στιφάδο, μέχρι και με σαλιγκάρια.

Μέλι

Από την αρχαιότητα ως σήμερα, οι εργάτριες της κυψέλης τρυγούν τους ανθούς στις πλαγιές του νησιού και δίνουν το ονομαστό θυμαρίσιο μέλι της Λήμνου. Ανοίξτε ένα βαζάκι και θαυμάστε το κεχριμπαρένιο χρώμα, την πυκνή παχύρρευστη υφή και, προπαντός, την εξαίρετη γεύση και τα αρώματα που «κλέβει» το μέλι από τους εκτεταμένους θυμαρότοπους του τόπου.

Χαρακτηριστική πινελιά στο τοπίο της Λήμνου είναι τα βαράδια, οι παραδοσιακές κυψέλες σπαρμένες στα μελισσαργιά, στους μελισσότοπους του νησιού, βαμμένους μωβ από τα άνθη του θυμαριού.

Μέλι θα βρείτε να διατίθεται στην αγορά από πολλούς μελισσοκόμους της Λήμνου που συνεχίζουν τη μακραίωνη παράδοση της παραγωγής του.

Από τα βασικά προϊόντα της λημνιακής γης, μαζί με το σιτάρι και το κρασί, το μέλι ήταν σοδειά των εύπορων οικογενειών της Λήμνου. Τον 16ο αιώνα, ο Γάλλος περιηγητής Pierre Belon ταξιδεύει στη Λήμνο και, περιγράφοντας στις σημειώσεις του το γεύμα που του παρέθεσε ο Οθωμανός υποδιοικητής, αναφέρει μια λιτή αλλά λίαν δυναμωτική σούπα με βρασμένο σιτάρι, μέλι και ψωμί.

Το λημνιό μέλι χαρίζει τη γλύκα και το άρωμα του σε πολλά παραδοσιακά γλυκά του τόπου, γαρνίρει τις δίπλες, τις λαλαγίτες, τα φετούδια και τους λουκουμάδες, σοροπιάζει τα φοινίκια και τους σαμσάδες, γίνεται μελόπιτα. Επίσης, παντρεύεται άριστα με το ντόπιο πρόβειο γιαούρτι και μπαίνει, αντί για ζάχαρη, στα ροφήματα από αγριοβότανα της Λήμνου.

Γλυκά κουταλιού

«Να σας τρατάρουμε ένα βύσσινο, νερατζάκι, συκαλάκι, μούσκλες, πετροκολόκυθο ή μήπως ένα κουταλάκι ορνό;», ήταν η χαρακτηριστική ερώτηση της Λημνιάς νοικοκυράς προς τους μουσαφίρηδες. Αν ήταν προκομμένη, θα είχε στην κουζίνα της τουλάχιστον μισή ντουζίνα από γλυκά του κουταλιού σε διαφορετικές γεύσεις, καμωμένα από τα χεράκια της για να βγει ασπροπρόσωπη στους καλεσμένους.

Σύκο, μελιτζανάκι, κολοκύθι, σταφύλι, βύσσινο, κυδώνι, η ποικιλία γλυκών κουταλιού που θα βρείτε σήμερα στη λημνιά αγορά από τις ντόπιες βιοτεχνίες είναι τεράστια και η ποιότητα τους εξαιρετική. Με σεβασμό στην παράδοση, οι παραγωγοί ακολουθούν την εποχικότητα των φρούτων εφαρμόζοντας σπιτικές συνταγές, χωρίς συντηρητικά και πρόσθετα.

Ανάλογα με την εποχή που θα βρεθείτε στη Λήμνο, δοκιμάστε γλυκό κουταλιού αχλαδάκι, καρπούζι, κυδώνι στολισμένο με ολόκληρα λευκά αμύγδαλα, βύσσινο, καϊσί (βερύκοκο), ντοματάκι, μελιτζανάκι, νεραντζάκι, μούσκλες (δαμάσκηνα) δεμένες με σιρόπι, ορνό (άγριο σύκο), πετροκολόκυθο, ρετσέλι (κολοκύθι) βρασμένο σε πετιμέζι με κανελογαρίφαλα, ακόμα και γλυκό κουταλιού τριαντάφυλλο, από ροζ πέταλα ρόδου.

 Βενιζελικά

Μικρά φοντάν με όνομα βαρύ σαν ιστορία. Το 1912, όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στη Λήμνο, μετά την απελευθέρωσή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι ντόπιοι τον τρατάρουν τις γλυκές αυτές μπαλίτσες που τόσο θα ενθουσιάσουν τον Έλληνα πρωθυπουργό ώστε πήραν το όνομά του και βαφτίστηκαν «Βενιζελικά».

Δοκιμάστε τις και θα καταλάβετε το γιατί: μπουκίτσες καμωμένες από αμυγδαλόψιχα, κακάο, τριμμένη σοκολάτα, καρύδι και ζάχαρη άχνη ζυμωμένα με κονιάκ και λικέρ βύσσινο και γλασαρισμένες με λευκό γλάσο βανίλιας.

Σήμερα τα βενιζελικά πωλούνται συσκευασμένα στα παντοπωλεία του νησιού και σε καταστήματα με είδη τοπικών παραδοσιακών προϊόντων για να πάρετε μαζί σας τη γλύκα τους κι ένα αυθεντικό λημνιώτικο τρατάρισμα για τους καλεσμένους σας.

Τσίπουρο και Ούζο

«Ο μεζές κάνει το ρακί ή το ρακί το μεζέ;», θα αναρωτηθείτε βλέποντας πόσο είναι αλληλένδετα, με τη γαστρονομική παράδοση του νησιού, το λημνιό τσίπουρο και ούζο. Ένα «κατοσταράκι» είναι πάντα αφορμή για κουβεντούλα με την παρέα, slow food τσιμπολόγημα ή ολονύχτιο γλέντι γύρω από το λακαριό.

Στη Λήμνο τίποτα δεν πάει χαμένο μετά το πάτημα των σταφυλιών και την παραγωγή του μούστου. Αντίθετα, ξεκινά μια πατροπαράδοτη διαδικασία που όταν ολοκληρωθεί δίνει το μυρωδάτο τσίπουρο και το προστατευόμενο γεωγραφικής ένδειξης ούζο Λήμνου.

Τέλη Οκτωβρίου και όλο το Νοέμβριο, η χαρακτηριστική μυρωδιά του γλυκάνισου πλανάται στον αέρα στα χωριά του νησιού και σας οδηγεί στα παραδοσιακά καζάνια για την απόσταξη του τσίπουρου και του ούζου, μια ιεροτελεστία σαν διονυσιακή τελετή, ίδια κι απαράλλαχτη όπως αιώνες πριν.

Τα πολτοποιημένα σταφύλια βγαίνουν από τα πιθάρια και τις γούβες όπου ξεκουράστηκαν, σκεπασμένα με ξερά φύκια μετά την εποχή του τρύγου και μεταφέρονται στο λακαριό ή ρακαριό, όπου υπάρχει ο άμβυκας για την απόσταξη. Επτασφράγιστο μυστικό το…κοκτέιλ των μυρωδικών που βάζει ο παραγωγός μέσα στο καζάνι για να δώσει στο απόσταγμα άρωμα κι εκείνο το γαλακτερό χρώμα που παίρνει μετά το ανακάτεμα με το νερό. Μοσχοκάρυδο, σταφίδες, μαστίχα, κυδώνια, κούμαρα, δαμάσκηνα, με πρώτο και καλύτερο το φημισμένο για την ευωδιά του γλυκάνισο των Καμινίων.

Μόλις αρχίσει το βράσιμο στο καζάνι και περάσει το αλκοόλ σαν ατμός μέσα από τον λουλά, ανάβει το γλέντι ανάμεσα στους συγγενείς και τους φίλους του παραγωγού που έχουν μαζευτεί για την απόσταξη. Δίνουν και παίρνουν οι μεζέδες κι η παρέα πιάνει το τραγούδι και τον κεχαγιάδικο παραδοσιακό χορό.

Εκτός από την παραδοσιακή σπιτική παραγωγή, το λημνιό ούζο και τσίπουρο προσφέρονται πλέον και τυποποιημένα στην αγορά.

Τοπικές γεύσεις

Προϊόντα εποχής της «εύφορης Λημνίας Γης», από τον αγρό, το περιβόλι, το αμπέλι, το μελίσσι και το κοπάδι του παραγωγού, κατευθείαν στην κουζίνα και στο πιάτο σας. Πατροπαράδοτες γεύσεις που συνδυάζουν αριστοτεχνικά τα ψάρια του Αιγαίου, τα κρεατικά από ζώα ελευθέρας βοσκής με τα μυρωδικά του τόπου. Πιάτα με ισχυρή τοπική ταυτότητα που διηγούνται με τον τρόπο τους την ιστορία του νησιού, μνήμες ξεριζωμού σε ένα μικρασιατικής καταγωγής ιμάμ μπαϊλντί κι ανάμνησης ενός υψηλού επισκέπτη στα Βενιζελικά φοντάν.

Οι λάτρεις του γαστρονομικού τουρισμού θα χαράξετε τη δική σας θεματική διαδρομή στα μαγειριά, τις ψαροταβέρνες και τα εστιατόρια του νησιού.

Στα τοπικά καταστήματα μπορείτε να προμηθευτείτε ντόπια προϊόντα για να πάρετε τις γεύσεις της Λήμνου μαζί σας. Όμως, αν βρεθείτε φιλοξενούμενοι σε σπίτι Λημνιών, θα αποκτήσετε αξέχαστες γαστρονομικές εμπειρίες καθώς οι νοικοκυρές, χρησιμοποιώντας το γάλα, το αλεύρι, το τυρί και το μέλι, φτιάχνουν με μαεστρία μοναδικές αλμυρές και γλυκές δημιουργίες, ακόμα και της στιγμής!

Για πρωινό

Κοπιάστε στη Λήμνο να ξεκινήσετε τη μέρα σας με μια φέτα μαυραγάνι όπου θα αλείψετε θυμαρίσιο μέλι, ζεστά φ’λαχτούδια με σαλαμούρα ξαρμυρισμένη, κατμέρια πασπαλισμένα με καλαθάκι κι αχνιστό τσορβά. Μπορεί οι ονομασίες να μην σας λένε τίποτα, οι γεύσεις όμως θα σας πουν πολλά.

Ολοένα και περισσότερα ξενοδοχεία και ξενώνες του νησιού αντιπροτείνουν για πρόγευμα, αντί για το «κλασικό» English και American breakfast, καλούδια της λημνιακής γης που ανέκαθεν οι ντόπιοι έβαζαν το πρωί στο τραπέζι τους. Στους φούρνους της Μύρινας και των χωριών θα βρείτε ψωμί και παξιμάδια για να τα συνδυάσετε με το φρέσκο τυρί και το πρόβειο γιαούρτι, σερβιρισμένο με θυμαρίσιο μέλι και φρούτα εποχής.

Ιδανικό ξεκίνημα για μια χειμωνιάτικη ημέρα είναι ο τσορβάς, πηχτή σούπα φτιαγμένη με φλωμάρια και τραχανά που έτρωγαν τους κρύους μήνες οι Λημνιοί για να ζεσταθούν και να πάρουν δυνάμεις πριν βγουν στους αγρούς. Δοκιμάστε τα κατμέρια ή φλαδοτές, τις λημνιώτικες τηγανίτες γεμιστές με τρίμματα τυριού. Λαχταριστές οι λαλαγίτες, από σφιχτό χυλό με αλεύρι και νερό που τηγανίζεται σε καυτό λάδι και σερβίρεται με μέλι, κανέλλα και σουσάμι. Ανάρπαστα γίνονται από τα παιδιά στο πρωινό τα φετούδια, τηγανιτές φέτες ψωμιού βουτηγμένες σε γάλα και αβγό.

Αν βρεθείτε φιλοξενούμενος σε κάποιο λημνιό σπίτι, θα έχετε την ευκαιρία να γευτείτε μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές σπιτίσιες λιχουδιές. Κλίκια, δηλαδή μικρά τυρόψωμα σε σχήμα σαλίγκαρου που παλιά έφτιαχναν οι νοικοκυρές για τα παιδιά της οικογένειας, με τρίμματα από τυρί καλαθάκι και τα περισσεύματα από τη ζύμη του ψωμιού. Επίσης, το πατροπαράδοτο ψυρούκι, σούπα που φτιάχνεται πιτσιλώντας το αλεύρι με νερό και πλάθοντας με το χέρι κουμπάκια. Ανήμερα του Σαββάτου του Λαζάρου, πάλι, θα σας τρατάρουν τα λαζαρούδια, ψωμάκια φουρνιστά σε σχήμα μικρού παιδιού, παραγεμισμένα με «σ΄κοπαγίδες», ξερά σύκα.

Πίτες

Ξεχωριστό κεφάλαιο της γαστρονομίας του νησιού είναι οι πίτες, ιδανικές για πρόγευμα, ορεκτικό στο κυρίως γεύμα, ή κολατσιό όλες τις ώρες της ημέρας. Μη χάσετε τη μπουγάτσα, ζεστή - ζεστή από το φούρνο, με φρέσκο τυρί, πασπαλισμένη με ζάχαρη και κανέλα, τις τυρόπιτες και τις χορτόπιτες με τυρί καλαθάκι, τις ταχινόπιτες και σουσαμόπιτες στις περιόδους νηστείας. Ονομαστή η κολοκυθόπιτα, με κίτρινη κολοκύθα, σταφίδες, κανέλα και σπιτικό φύλλο, τυλιγμένη τσουρεκάκια δηλαδή σε χαρακτηριστικό σχήμα σαλίγκαρου.

Με το ίδιο φύλλο φτιάχνονται και τα «τυροπ’τούδια», τυροπιτάκια τηγανητά, γεμιστά με φρέσκο τυρί και τραγανό φύλλο, που θα γευτείτε στη στιγμή ζεστά κατευθείαν από το τηγάνι. Στο νησί τα λένε και φ’λαχτούδια ή μποχτσαδέλια, γιατί το τετράγωνο σχήμα τους θυμίζει τον μποχτσά δηλαδή την άσπρη μαντίλα που έδενε στο κεφάλι η Λημνιά αγρότισσα για να προστατεύεται από τον αέρα και τον ήλιο στο χωράφι.

Μεζέδες

Το λημνιό τσίπουρο και ούζο θέλει για συνοδεία και καλό μεζέ!

Θαλασσινά - μύδια αχνιστά, χταποδάκι ξιδάτο, φούσκες και καλόγνωμες από το βυθό της Λήμνου. Ξεχωριστός και δυσεύρετος μεζές οι πεταλίδες πλακί, αφού πρέπει να μαζευτούν μία - μία από τα βράχια της ακροθαλασσιάς και να καθαριστούν καλά πριν μπουν στην κατσαρόλα, να σβηστούν με κρασί, μαγειρεμένες με μαϊντανό και ντομάτα σύμφωνα με παλιά ψαράδικη συνταγή.

Τουρσιά – αγγουράκι, μελιτζανάκι, ελιές στο ξύδι και κρίταμο συλλεγμένο από τις ακτές της Λήμνου.

Αλίπαστα – σαρδέλα, κολιός, αντσούγα και λακέρδα παστά στο αλάτι με παραδοσιακή τέχνη και μεράκι από τις τοπικές βιοτεχνίες του νησιού.

Καβουρμάς – κομμένο ψαχνό χοιρινού βρασμένο στο λίπος του με αλάτι. Η επιλογή των κρεατοφάγων. Τρώγεται σκέτος, αλλά και σε ομελέτα με χωριάτικα αβγά, που αξίζει να δοκιμάσετε.

Τυριά-εξαιρετικός μεζές για το ρακί το καλαθάκι της Λήμνου παρέα με σκόρδο και χλωρά κουκιά, μοναδικό σε νοστιμιά το σαγανάκι από μελίχλωρο τυρί στο τηγάνι.

Τέλος, ο αύκος, η ντόπια φάβα, πεντανόστιμη και μυρωδάτη, τριμμένη σε μυλόπετρες, σερβίρεται με ελαιόλαδο και ψιλοκομμένο κρεμμύδι.   

Λαδερά και μαγειρευτά

Από τις πιο δυνατές «κατσαρόλες» του Αιγαίου, οι Λημνιές νοικοκυρές προσάρμοσαν τα λαδερά και μαγειρευτά πιάτα της κουζίνας τους στον κύκλο των εποχών, βασίστηκαν στα υλικά από το περιβόλι και τον αγρό, αφομοίωσαν αριστοτεχνικά στις συνταγές τους τις επιρροές από τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και τους ξενιτεμένους Λημνιούς στην Αίγυπτο, δημιουργώντας πιάτα απλά αλλά μικρά αριστουργήματα γαστρονομίας με τις φασόλες, τα κουκιά ή τα κληματόφυλλα του αμπελιού. Γεύσεις αυθεντικές που μπορείτε να γευτείτε σήμερα στα εστιατόρια και μαγειριά της Λήμνου.

Δοκιμάστε ντολμαδάκια με τρυφερά αμπελόφυλλα μαζεμένα από τα ξακουστά λημνιά αμπέλια, γεμιστά με ρύζι και μυρωδικά. Οι ντόπιοι συνηθίζουν να τα συνοδεύουν με πρόβειο γιαούρτι, τρώγονται όμως το ίδιο ευχάριστα και σκέτα. Θα παραγγείλετε οπωσδήποτε έναν «ψευτοπετ’νό», δηλαδή μελιτζάνες λαδερές, μαγειρεμένες με ντομάτα που αντικαθιστούν τον «πετ’νό» (κόκορα) στο γνωστό τοπικό πιάτο και σερβίρονται με τις νόστιμες ντόπιες χυλοπίτες, τα φλωμάρια. Το καλοκαίρι γευτείτε τις μπάμιες και τις πράσινες φασόλες μαγειρεμένες στην κατσαρόλα με κρεμμύδια και φρέσκα ντομάτα, την άνοιξη τα φρέσκια κουκιά και το χειμώνα το κουνουπίδι γιαχνί.

Ξεχωρίζουν για τη νοστιμιά και για την τέχνη τους τα λημνιά μαγειρευτά με ντόπια λαχανικά, που η σκούφια τους κρατάει από τη μικρασιάτικη κουζίνα: μελιτζάνες ιμάμ μπαϊλντί, κολοκυθάκια τουρλού ή μπριάμ, γεμιστές ντομάτες και πιπεριές καθώς και κολοκυθολούλουδα γεμισμένα με ρύζι και μυρωδικά.

Ψάρια και Θαλασσινά

Σπουδαίος ψαρότοπος η Λήμνος και μάστορες στα δίχτυα τους οι ντόπιοι ψαράδες θα φέρουν στο πιάτο σας ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά. Πριν το χάραμα, οι θάλασσες γύρω από τη Λήμνο γεμίζουν φωτισμένα καΐκια που μοιάζουν σαν αστέρια στον ουρανό. Τις μέρες με μπουνάτσα οι τράτες βγαίνουν αξημέρωτα από το βενετσιάνικο λιμάνι της Μύρινας, ανοίγονται στο Τηγάνι, κοντά στον Αι-Στράτη και ρίχνουν τα δίχτυα για αθερίνες, μαριδάκι, μπαρμπούνια, κουτσομούρες, συναγρίδες, πελαγίσιες τσιπούρες, ξιφίες, ροφούς, ό,τι βγάλει η ψαριά της ημέρας.

Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται από τους ψαράδες στο Μούδρο και στους άλλους ψαρότοπους του νησιού, συντροφιά με τους γλάρους και τα δελφίνια.

Αν βρεθείτε νωρίς το πρωί στο λιμανάκι της Μύρινας, ζυγώστε τις τράτες που έχουν μόλις γυρίσει από τα ανοιχτά με την ολόφρεσκη ψαριά.

Ψάρια και θαλασσινά που, από τα δίχτυα και το ζύγι του ψαρά, γρήγορα θα πάρουν το δρόμο για τις ψαροταβέρνες της Λήμνου. Κι από εκεί, για το πιάτο σας, μαγειρεμένα με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους και παλιές ψαράδικες συνταγές στο τηγάνι, στην κατσαρόλα, στο φούρνο ή στη σχάρα.

Τα μικρότερα ψάρια, όπως γαύρος, σαρδέλα, αθερίνα, υπάρχουν σε αφθονία και το καλοκαίρι και σερβίρονται κυρίως τηγανητά, αλλά και μαγειρεμένα πλακί, με ντομάτα και κρεμμύδια στο φούρνο. Τα μεγαλύτερα ψάρια ψήνονται στη σχάρα και σερβίρονται με ωμό ελαιόλαδο, λεμόνι και μαϊντανό.

Δοκιμάστε τις σούπες που μυρίζουν θάλασσα, την κλασική λημνιά ψαρόσουπα με ρύζι αβγολέμονο, ιδίως με τη νοστιμιά που δίνει ο κέφαλος και ο ροφός αλλά και τη μικρασιατικής επιρροής ψαρόσουπα με τραχανά. Αναζητήστε οπωσδήποτε το θαλασσινό πιλάφι με μύδια ή γαρίδες, τη σαρδέλα ψητή με λαδολέμονο, τα καλαμαράκια γεμιστά με ρύζι, αμύγδαλα, σταφίδες και μαγειρεμένα στην κατσαρόλα, τις σουπιές κοκκινιστές, τον αστακό ή την καβούρα στην κατσαρόλα με χόρτα του βουνού ή σπανάκι, τον μπακαλιάρο ή το φαγκρί στο φούρνο με πατάτες, το χταπόδι στιφάδο.

Τα λημνιά ψάρια συνοδεύονται άψογα με το εξαιρετικό λευκό μοσχάτο κρασί. Με το φρουτώδες του άρωμα σε λουλουδιαστό φόντο, ταιριάζει εξαιρετικά με τα λιθρίνια, τις συναγρίδες, τους σαργούς, τα χταπόδια, τους αστακούς που ψαρεύονται στο νησί καθώς και με τα εκλεκτά μύδια καλλιέργειας από τη Νέα Κούταλη.

Κρέας και Κυνήγι

Ο «πετ’νός με τα φλωμάρια», δηλαδή κόκορας αλανιάρης μαγειρεμένος κοκκινιστός μαζί με τις ντόπιες χυλοπίτες, είναι λόγος σοβαρός να κάνετε το μακρύ ταξίδι με το πλοίο ή να πάρετε το αεροπλάνο για τη Λήμνο, αν αγαπάτε τον γαστρονομικό τουρισμό!

Κοκόρια και κοτόπουλα ακόμα και σήμερα ελευθέρας βοσκής καθώς οι αλεπούδες απουσιάζουν από το νησί, αρνιά και κατσίκια με το κρέας τους νοστιμισμένο από την αρμύρα της θάλασσας και τα μυρωδικά της λημνιακής γης, ήταν ανέκαθεν η πρώτη ύλη της κρεατοφαγικής κουζίνας του νησιού, μαζί με τον χοίρο που έθρεφαν οι παλιοί νοικοκύρηδες στη μάντρα τους για σφαχτό την επομένη των Χριστουγέννων.

Το μοσχαρίσιο κρέας παλαιότερα σπάνιζε στο νησί καθώς οι Λημνιοί χρησιμοποιούσαν τα βόδια στους αγρούς για το όργωμα των σιτηρών. Στο παρελθόν, άλλωστε, τα κρεατικά δεν έμπαιναν καθημερινά στο τραπέζι της οικογένειας αλλά ήταν ξεχωριστά πιάτα για τις γιορτές και τις σημαντικές στιγμές, όπως ο νόστος ενός ξενιτεμένου ναυτικού.

Με το πέρασμα του χρόνου, η λημνιά κουζίνα απέκτησε μεγαλύτερη ποικιλία αλλά οι πατροπαράδοτες νοστιμιές δεν έσβησαν ούτε έχασαν την αξία τους. Στα εστιατόρια και τα μαγειριά της Λήμνου θα γευτείτε σήμερα τα κρεατικά, μαγειρεμένα με τρόπο παραδοσιακό, παρέα με τα φρέσκα ζαρζαβατικά εποχής, τα εκλεκτά ζυμαρικά και τυριά ντόπιας παραγωγής.

Κλασικό κυριακάτικο φαγητό στα σπίτια των Λημνιών που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε είναι το αρνί ή κατσικάκι στο φούρνο με πατάτες. Θεσπέσιο για το άρωμά του το κατσικάκι λαδορίγανη, σβησμένο με λεμόνι, να σιγοβράζει στην κατσαρόλα με τη ρίγανη.

Αν θέλετε να κάνετε πικ νικ, αφήστε τα κεφτεδάκια κι ακολουθήστε τη λημνιώτικη πρόταση για εκδρομικό γεύμα, κρύες αλλά γευστικότατες φέτες από αρνίσιο μπούτι ψημένο στη λαδόκολλα με τους χυμούς του. Ανοιξιάτικο πιάτο που δεν πρέπει να χάσετε αν βρεθείτε τέτοια εποχή στο νησί είναι το αρνάκι φρικασέ, με το κρέας να βράζει και να παίρνει μοναδική γεύση από τα αρωματικά αγριόχορτα και τις καυκαλίθρες.

Το νου σας, το Πάσχα, για το κασπακ’νό, από τα επικά σε νοστιμιά πιάτα του νησιού μαζί με τον πετεινό με τα φλωμάρια. Πρόκειται για το γεύμα της Λαμπρής των κατοίκων του Κάσπακα, αρνί ή κατσίκι στο φούρνο με ρύζι κι ένα κεφαλάκι τυρί φρέσκο λιωμένο από πάνω, αληθινό ποίημα! Στη Λήμνο, η πατροπαράδοτη συνταγή για το πασχαλινό φαγητό δεν είναι οβελίας στη σούβλα αλλά αρνί ή κατσίκι γεμιστό με ψιλοκομμένη συκωταριά, τυρί φρέσκο, ρύζι και μυρωδικά, ψημένο στο φούρνο.

Αν βρεθείτε στο νησί την περίοδο των Χριστουγέννων, ξεχάστε τη γεμιστή γαλοπούλα κι αναζητήστε το παραδοσιακό πιάτο που μαγειρεύεται τέτοια εποχή στα περισσότερα σπίτια του νησιού, το χοιρινό σελινάτο, δηλαδή ντόπιο χοιρινό με σέλινα αβγολέμονο.

Η Λήμνος αποτελεί παράδεισο για τους κυνηγούς, καθώς τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός ειδικότερα των αγριοκούνελων έχει αυξηθεί σημαντικά. Ξεχωριστό πιάτο το αγριοκούνελο στιφάδο, μαγειρεμένο με κρεμμυδάκια αλλά και κοκκινιστό με διάφορα μπαχαρικά, καθώς και στο φούρνο ή τηγανητό. Συνοδεύεται με πατάτες τηγανιτές, ρύζι ή φλωμάρια. Την εποχή που επιτρέπεται το κυνήγι τους, μπορεί να δοκιμάσετε και τις μπεκάτσες κοκκινιστές ή λεμονάτες.

Γλυκά

Φοντάν που ενθουσίασαν τον Βενιζέλο, σιροπιαστά του ταψιού ή γλυκά του κουταλιού, οι γλυκατζήδες δεν θα ξέρετε τι να πρωτοδιαλέξετε ανάμεσα στα τεράστια σε ποικιλία παραδοσιακά γλυκίσματα της Λήμνου.

Δοκιμάστε τους σαμσάδες, γλυκά της Πρωτοχρονιάς, που σήμερα θα βρείτε στα ζαχαροπλαστεία του νησιού όλο το χρόνο. Είναι φύλλα ζύμης τυλιγμένα στο σουσάμι ή σε κοπανισμένο αμύγδαλο και ζεματισμένα με μέλι.

Παραδοσιακά για κέρασμα ήταν ανέκαθεν τα γλυκά του κουταλιού που φτιάχνονται από όλα τα φρούτα εποχής του νησιού, με πρώτα στη σειρά το βύσσινο, το κυδώνι, το σταφύλι και τον ορνό (άγριο σύκο). Σήμερα υπάρχουν μικρές βιοτεχνίες, που παρασκευάζουν εξαιρετικά γλυκά του κουταλιού.

Αναζητήστε τα βενιζελικά, φοντάν με αμύγδαλο και άσπρο γλάσο βανίλιας αφιερωμένα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και γευτείτε τα λημνιά αμυγδαλωτά, γλυκά φόρμας με βάση το αμύγδαλο που, κατά τα τοπικά έθιμα, κερνούσαν στους αρραβώνες και στους γάμους.

Το νου σας για τα εποχιακά γλυκά, φοινίκια τα Χριστούγεννα, η λημνιά εκδοχή του μελομακάρονου και γαλατόπιτα, γλύκισμα ταψιού χωρίς σιρόπι που παραδοσιακά έφτιαχναν στο νησί τις Απόκριες και αργότερα, ιδίως τη «Γαλατοπέφτ» ημέρα της Αναλήψεως.

Ακαταμάχητα και τα σιροπιαστά γλυκά του νησιού, γαλακτομπούρεκο με αμύγδαλα, χαλβάς του φούρνου, μπακλαβάς κομμένος σε σχέδιο τριαντάφυλλου, σαραγλί με τριμμένη καρυδόψιχα, φλογέρες με αμυγδαλόψιχα και κανελογαρίφαλα.

Κρασί

H Ιστορία του Κρασιού της Λήμνου

Γλυκόπιοτο το λημνιό κρασί, λίγο έλειψε να ανατρέψει ακόμα και την έκβαση του Τρωικού πολέμου! Στην Ιλιάδα του Ομήρου ο αρχιστράτηγος Αγαμέμνονας ψέγει τους πολεμιστές του πως, αντί να τα βάζουν με εκατό και διακόσιους Τρωαδίτες στη μάχη όπως καυχιόνταν νωρίτερα, κάθονται και μπεκροπίνουν κρασί γλυκόπιοτο από τη Λήμνο σε ξέχειλα ποτήρια.

Στην Η΄ ραψωδία του ίδιου έπους έχουμε αναφορές για την ισχυρή…χρηματιστηριακή αξία του λημνιού κρασιού ως ανταλλακτικού είδους. Τόσο εκλεκτό και περιζήτητο, ώστε οι Αχαιοί το αντάλλασσαν μεταξύ τους κι έδιναν χαλκό, σίδερο, βόδια, μέχρι και σκλάβους, για να εξασφαλίσουν λαγήνια γεμάτα οίνο από την «αμπελόεσσα» Λήμνο.

Οι Λημνιοί αμπελουργοί μπορούν δικαίως να καυχηθούν ότι έμαθαν την τέχνη του κρασιού από πρώτο χέρι, από τον γιο του Διονύσου και πρώτο βασιλιά του νησιού, Θόαντα, καθώς «Διόνυσος ερασθείς Αριάδνης, ήρπασε και κομίσας εις Λήμνον εμίγη και γεννά Θόαντα, Στάφυλον και Οινοποίονα».

Στα χρόνια της Αργοναυτικής εκστρατείας, ο Ιάσονας με τους πιο γενναίους άνδρες σαλπάρει για το μεγαλεπήβολο σχέδιο της κατάκτησης του χρυσόμαλλου δέρατος στην Κολχίδα. Οι Αργοναύτες την πρώτη τους στάση στο ταξίδι την κάνουν για κρασάκι στη Λήμνο.

«Τας λήμνιας αμπέλους» τραγούδησε με ενθουσιασμό ο χορός των γεωργών της Αττικής στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη ενώ και οι περιηγητές που πέρασαν από το νησί τον 17ο και 18ο αιώνα φαίνεται πως το…έτσουζαν με ντόπιο κρασί.

Στις σημειώσεις τους για τη Λήμνο, πλάι στις αναφορές για τις εκκλησιές και τα άλλα μνημεία του νησιού, οι Ευρωπαίοι ιστοριοδίφες κάνουν οπωσδήποτε λόγο για το, μοναδικό σε άρωμα και γεύση, κρασί που τους φίλεψαν και δοκίμασαν στη Λήμνο.

Λευκά Κρασιά Λήμνου

Αμπέλια ξερικά, στην ενδοχώρα της Λήμνου, μεγαλώνουν με την ορμή του ανέμου, με χαμηλά κλήματα και τσαμπιά φορτωμένα χρυσοκίτρινες ρώγες. Αρωματικά σταφύλια από την καλλιεργούμενη, σχεδόν αποκλειστικά, στη Λήμνο ποικιλία «Μοσχάτο Αλεξανδρείας», δίνουν λευκά ξηρά κρασιά με Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας.

Από τις πιο δυναμικά ανερχόμενες ετικέτες της ελληνικής οινοποιίας, χάρη στο θεσπέσιο λαμπερό χρυσόξανθο χρώμα και τα φρουτώδη τους αρώματα, τα λευκά κρασιά της Λήμνου είναι άριστη συντροφιά για τα ψαρικά και ντόπια εκλεκτά τυριά.

Μέχρι τις αρχές του 20^ου αιώνα, στους αμπελώνες του νησιού καλλιεργούσαν μόνο μαύρα σταφύλια. Το 1910 εισάγεται η ποικιλία «Μοσχάτο Αλεξανδρείας» (ή εγγλέζικο όπως το λένε οι ντόπιοι) από τους Λημνιούς ομογενείς στην Αίγυπτο. Η ποικιλία βρίσκει πρόσφορο έδαφος στα ηφαιστειογενή εδάφη του νησιού, με τα ζεστά ξηρά καλοκαίρια και τις λιγοστές βροχές.

Η καλλιέργεια του μοσχάτου εντατικοποιείται από το 1922 και μετά, με τον ερχομό στο νησί προσφύγων από τη Μικρά Ασία που ήταν έμπειροι αμπελουργοί. Σήμερα, η συγκεκριμένη ποικιλία καλύπτει σχεδόν το σύνολο της σταφυλοπαραγωγής στη Λήμνο, με αμπέλια σε μεγάλο ποσοστό βιολογικής καλλιέργειας.

Δοκιμάστε ορισμένα από τα πιο αρωματικά λευκά ξηρά κρασιά του Αιγαίου που, με ορμητήριο τα οινοποιεία του νησιού, διαγράφουν πετυχημένη πορεία στην ηπειρωτική Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ετικέτες Ο.Π.Α.Π.-προμετωπίδες του λημνιού αμπελώνα όπως το μυρωδάτο «Άρωμα Λήμνου» από την Ένωση Συνεταιρισμών Λήμνου και ο ευγενικός λευκός ξηρός οίνος «Λήμνος Αμπελόεσσα», πλούσιος σε αρώματα λουλουδιών, από το οινοποιείο Σαββόγλου-Τσιβόλας, και τα δύο από σταφύλια βιολογικής γεωργίας.

Ελάτε για «Ταξίδι στη Λήμνο» συντροφιά με θαλασσινούς μεζέδες με το βραβευμένο λευκό κρασί του ίδιου οινοποιείου ή πιείτε ένα ποτήρι από το βανιλάτο «Άρωμα Οίνος Δρύινος» του συνεταιρισμού, πεπαλαιωμένο σε δρύινα βαρέλια για να αποκτήσει τη «στρογγυλάδα» του. Ανοίξτε ένα μπουκάλι «Λαγοπάτι» ή την περιζήτητη «Λημνία Γη» από το Κτήμα Χατζηγεωργίου, γευτείτε το «Λημνιά Άμπελος ΟΠΑΠ» από το ανερχόμενο Κτήμα Κουκουλήθρα, το «Δίπολις» του οινοποιείου Κρεμμύδα, το βραβευμένο μοσχάτο Αλεξανδρείας του οινοποιού Μανώλη Γκαράλη και τις υπόλοιπες ετικέτες λευκών ξηρών κρασιών από τους οινοπαραγωγούς του νησιού. Ταξιδέψτε νοερά στους αμπελώνες της Λήμνου με τους χρυσούς καρπούς, μέσα από αρώματα βερίκοκου, πράσινου μήλου και κίτρου, νότες μέντας και λεμονιού σε ένα δροσερό ποτήρι λημνιό μοσχάτο.

Ροζέ Κρασιά Λήμνου

Χαρμάνι από τις δύο ποικιλίες σταφυλιών του νησιού, τα ροζέ κρασιά της Λήμνου «κλέβουν» αρώματα και γεύσεις από το κομψό λευκό μοσχάτο και παίρνουν ρωμαλέα στοιχεία από το ερυθρό λημνιό. Αποτέλεσμα της αριστοτεχνικής αυτής συνοινοποίησης των ποικιλιών στα οινοποιεία του νησιού είναι τα όμορφα, δροσερά κρασιά με το χαρακτηριστικό ροδί χρώμα που συνοδεύουν ευχάριστα ποικιλίες ντόπιων τυριών, κρύα πιάτα, πίτες, σαλάτες, πουλερικά.

Επιλέξτε από την οινοποιία «Σαββόγλου-Τσιβόλας» το «Ρόδον», ροζέ επιτραπέζιο ημίξηρο οίνο από σταφύλια βιολογικής καλλιέργειας και χαθείτε στα έντονα χρώματα κι αρώματα του τριαντάφυλλου. Γευτείτε το «Μύρινος», ροζέ κρασί της Ε.Α.Σ. Λήμνου με τις ελαφρά πορτοκαλί αποχρώσεις και τα αρώματα καμένης καραμέλας με μοσχάτες νότες.

Ελάτε στο Κτήμα Χατζηγεωργίου να ανταμώσετε την «Καβειρώ», τη Μεγάλη θεά της Λήμνου, σύντροφο του Ηφαίστου και μητέρα των Καβείρων, στην ομώνυμη ετικέτα του ροζέ αυτού κρασιού που, με το τριανταφυλλένιο χρώμα και το φρουτώδες του άρωμα, κλείνει σε ένα ποτήρι ολόκληρο τον ανθισμένο κάμπο της Λήμνου.

Κόκκινα Κρασιά Λήμνου

Είτε είστε φίλοι του κρασιού είτε όχι, θα πρέπει για τουλάχιστον μια φορά στη ζωή σας να ζήσετε την οινική εμπειρία που λέγεται ερυθρό λημνιό, από τη θεωρούμενη αρχαιότερη ποικιλία σταφυλιού στην Ελλάδα!

Γευτείτε το κόκκινο κρασί της Λήμνου που εκθειάζει ο Όμηρος, ευφραίνει τον Αγαμέμνονα και τον Μενέλαο για να ξεχνούν τις σκοτούρες του πολέμου στην Τροία και μνημονεύει με θαυμασμό τον 4^ο αιώνα ως «λημνία άμπελο» ο μέγας φιλόσοφος Αριστοτέλης.

Τα κόκκινα κρασιά του νησιού παράγονται από την τοπική ποικιλία Λημνιό (σε ποσοστό 100% ή σε ανάμιξη με διεθνείς ποικιλίες, όπως Merlot ή Cabernet Sauvignon), ίσως τη μοναδική ποικιλία στον κόσμο που καλλιεργείται αδιάλειπτα στον ίδιο τόπο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μάλιστα, μέχρι το 1910, οπότε και έφτασε στο νησί από την Αίγυπτο η ποικιλία του λευκού μοσχάτου Αλεξανδρείας, στα αμπέλια της Λήμνου καλλιεργούνταν μόνο μαύρα σταφύλια. Με την εξάπλωση του μοσχάτου, η ντόπια ερυθρή ποικιλία περιορίστηκε σε μικρές, ξερές και βραχώδεις περιοχές, εξού και η ονομασία «καλαμπάκι» που σημαίνει βράχος.

Το αρχαίο, γνήσια ντόπιο, ομηρικό λημνιό κρασί, από σταφύλια με γαλαζόμαυρες ρώγες στο μέγεθος νυχιού, εντάχθηκε πρόσφατα στο μητρώο Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (Π.Ο.Π. Λήμνος), αναβαθμίζοντας τη θέση του ανάμεσα στα κρασιά του ελληνικού και διεθνούς αμπελώνα.

Κόκκινο ξηρό κρασί, με έντονες τανίνες, που συνοδεύει άριστα πιάτα με κρέας και μαγειρευτά, βρίσκει την καλύτερή του έκφραση στις ετικέτες των οινοπαραγωγών του νησιού.

Δοκιμάστε το «Καλαμπάκι» της Ε.Α.Σ. Λήμνου, αυστηρά μονοποικιλιακό κρασί με ευγενικές τανίνες και αρώματα μπαχαρικών. Ανοίξτε ένα μπουκάλι «Πυρόεσσα» από το Κτήμα Χατζηγεωργίου κι αφήστε το πορφυρό κρασί να αναπαυθεί για τουλάχιστον μισή ώρα στην καράφα πριν το σερβίρετε, μαζί με δυνατά πιάτα όπως κόκκινα κρεατικά και κυνήγι, για να αναδείξει τα αρώματα από την παλαίωσή του σε δρύινα βαρέλια.

Πάρτε μια «Λημνιά Γεύση» από το ερυθρό ξηρό κρασί του Κτήματος Κουκουλήθρα, το «Ντούγια» του οινοποιείου Κρεμμύδα, το «Λημνιό» του οινοπαραγωγού Μανώλη Γκαράλη από βιολογικά σταφύλια, όλα από σταφύλια αποκλειστικά της ποικιλίας Λημνιό, ίδιο κι απαράλλαχτο από την εποχή της Ωραίας Ελένης ως σήμερα.

Ενισχυμένα/επιδόρπια κρασιά Λήμνου

Τα γλυκά κρασιά της Λήμνου συναγωνίζονται επάξια σε γεύση και φινέτσα τα ιταλικά aperitivi και τα γαλλικά vins de liqueur. Όμως, κρύβουν και κάτι που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα επιδόρπια του παγκόσμιου αμπελώνα: εκείνη τη γλύκα που παίρνει το ώριμο σταφύλι, στο χρώμα του παλιού χρυσού, σαν λιάζεται και στεγνώνει με την αύρα του Αιγαίου, κάτω από το μεσογειακό ήλιο.

Η αρωματική λευκή ποικιλία «Μοσχάτο Αλεξανδρείας» από τους αμπελώνες της Λήμνου δίνει, εκτός από τους Ο.Π.Α.Π. ξηρούς οίνους, τους φημισμένους γλυκείς οίνους του νησιού με Ονομασία Προέλευσης Ελεγχόμενη (Ο.Π.Ε.). Πρόκειται για γλυκά κρασιά με μεγάλη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, ιδιαίτερα εύγευστα που μπορούν να καταναλωθούν ως παγωμένο απεριτίφ (σε θερμοκρασία 7 βαθμούς Κελσίου), ως επιδόρπιο μετά από ένα γεύμα, ή ως ένα εξαιρετικό λικέρ. Επίσης, ημίγλυκο κρασί ως απεριτίφ παράγεται στο νησί και από τη ντόπια ερυθρή ποικιλία Λημνιό.

Η χαρακτηριστική φράση της Βίβλου «οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου» αποκτά το αληθινό της νόημα αν δοκιμάσετε τα εκλεκτά γλυκά κρασιά του συνεταιρισμού από την ποικιλία Μοσχάτο, όπως τον γλυκό οίνο Vin de liqueur «Muscat de Limnos» με τα πληθωρικά αρώματα από κονφί εσπεριδοειδών για να συνοδέψετε κίτρινα φρούτα και λευκά γλυκά ή το Vin Doux Naturel «Muscat de Limnos Grand Cru», νέκταρ της λήμνιας γης από επιλεγμένους αμπελώνες, για να κλείσετε το γεύμα σας με τη μεστή του γεύση.

Γευτείτε τους επιδόρπιους οίνους της Λήμνου από υπερώριμα λιαστά σταφύλια, από τα κορυφαία δείγματα ελληνικού γλυκού μοσχάτου. Ξεχωρίζει το ιδανικό ως digestif «La Terra Grand Cru» από τους αμπελώνες βιολογικής καλλιέργειας του οινοποιείου Σαββόγλου-Τσιβόλας με διεθνείς διακρίσεις και οι δύο ετικέτες των ευγενών γλυκών λευκών οίνων του Κτήματος Χατζηγεωργίου, το «Μοσχάτος Λήμνου» και το «Ηφαίστου Γνώση» με παλαίωση σε δρύινα βαρέλια που γεννά ένα εκρηκτικό και μεθυστικό μπουκέτο.